Pehlivanoğlu, “Yükseköğretimin işsizliği geciktirmenin bir yolu mudur?” diye sordu. Pehlivanoğlu, YKS ile öne çıkan sonuçları şöyle yorumladı:
– YKS 2024’te 3.120.870 aday imtihana başvurdu, yarıya yakını tercih yaptı. İmtihana giren her 3 adaydan 2’si üniversiteye yerleşme gayesine ulaşamadı. Ayrıca, yerleşen adayların %64’ü daha önce sınavı deneyimlemiş adaylardan oluşuyor.
– Fen liseleri üzere yüksek muvaffakiyet beklenen okullardan mezun olan öğrencilerin bile yalnızca %47’si 4 yıllık örgün lisans programlarına yerleşebilmiş durumda. Bu oran Toplumsal Bilimler Liseleri için %51 iken Anadolu Liseleri %18, İmam-Hatip Liseleri %17 ve Meslek Liseleri ise yalnızca %3.5 oranında 4 yıllık örgün lisans programlarına öğrenci gönderebilmiş. Sistemin imtihanla öğrenci alan liselerden mezun öğrencilerin potansiyellerini dahi tam olarak değerlendiremediğini görüyoruz. Mesleksel ve teknik lise mezunlarının %88’i ön lisans ve açıköğretim programlarına yerleşti.
– Niteliği garanti altına almanın yollarından biri olan baraj puanları uygulaması 2022 yılından itibaren kaldırıldı. 2024 yılında TYT baraj puanı 160 olsaydı imtihana giren adayların 269.345’i barajı geçemeyecekti.
– Ülkemizdeki üniversite öğrencisi sayısı, Birleşik Krallık ve benzeri nüfusa sahip Almanya’nın yaklaşık 2.5 katıdır. Birinci 100’deki üniversite sayısı ise Birleşik Krallık’ta 11, Almanya’da 8, Türkiye’de 0’dır. Yükseköğretimde nicelik niteliği esir almış durumdadır.
Pehlivanoğlu, TEDMEN raporunu SÖZCÜ Medya Kümesi Ankara Temsilcisi Hürmet Öztürk’e anlattı.
‘Üniversiteler tekrar itibarlı hale getirilmeli’
Pehlivanoğlu TEDMEN’in ortaya koyduğu tahlil tekliflerini şöyle sıraladı:
1. Ulusal eğitim sisteminin bir modülü olan yükseköğretim, ulusal eğitim siyasetleriyle uyumlu ve bütünsellik içinde yapılandırılmalıdır.
2. Sistemsel önlemler alınmalıdır.
– Yükseköğretim programlarının içeriği ve kontenjanları yine değerlendirilmeli, sayısal artıştan çok nitelik önceliklendirilmelidir.
– Yükseköğretimin temel fonksiyonlarından biri olması gereken nitelikli eğitim-öğretimin odağa alınması için seferberlik başlatılmalıdır.
3. “Lise diploması” sahibi olmak hayata faal iştirak için tekrar kâfi ve manalı, “Üniversite diploması ” sahibi olmak yine itibarlı hale getirilmelidir.
– Yığılmaların önlenmesi için yükseköğretime devam etmek istemeyen ve liseden sonra istihdama katılmak isteyen öğrencilere 11. sınıfın sonunda “standart lise diploması” verilmelidir.
– Bu öğrencilerin not ortalamalarına nazaran imtihansız biçimde meslek yüksekokullarına, ön lisans programlarına ve açıköğretim programlarına geçiş yapabilmelerine imkân tanınmalıdır.
– 12. sınıf üniversite imtihanına hazırlık yılı olarak yapılandırılmalıdır. 12. sınıfın sonunda “ileri lise diploması” verilmelidir.