İSTANBUL (İGFA) – Dünya ve Türkiye güç ve iklim gündeminin yeni hususlarına mercek tutan Sabancı Üniversitesi İstanbul Milletlerarası Güç ve İklim Merkezi (IICEC) tarafından İstanbul’da düzenlenen konferansta “İş Dünyası ve Sürdürülebilir Enerji” konusu çok istikametli olarak masaya yatırıldı.
İş dünyasının gözünden sürdürülebilirlik alanındaki trendler, zorluklar ve fırsatların ele alındığı konferansın keynote konuşması Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Lideri ve IICEC Onursal Lideri Dr. Fatih Birol tarafından yapıldı. Dr. Birol, yaptığı konuşmada, global güç piyasaları için dört temel tahlilde bulundu. Birol, doğalgaz piyasasında fiyatların düşüşünün Türkiye için avantaj sağladığının altını çizerek “Ukrayna-Rusya savaşının başlamasıyla çok yüksek düzeylere ulaşan doğalgaz fiyatları şu an daha makul düzeylerde. Doğalgaz fiyatlarında önemli bir düşüş yaşanıyor. Bu Türkiye için çok hoş bir haber. 2025, 2026 ve 2027 yıllarında bilhassa birtakım kaynaklardan önemli manada doğalgaz piyasalarına arz gelecek.. Bu arz, geçmiş 30 senede tesis edilen doğalgaz ölçüsünün yarısına denk geliyor” dedi.
Dr. Birol, kömüre olan talebin bir iki ülke dışında külliyen azaldığına da dikkat çekerek “Bunun temel nedeni iklim faktörü değil. Temel neden yerli kaynak olarak daha ulusal olması. Çin ve Hindistan hala kömür tesisleri kuruyor lakin bunların da büyümesi geçmişe nazaran son derece yavaş” diye konuştu.
“Nükleer elektrik üretimi yakında en yüksek düzeye çıkacak””
Dr. Birol 2023 yılında dünyada devreye alınan bütün elektrik santrallerinin yüzde 85’inden fazlasının yenilenebilir güce sahip olduğunu, bunun yanında nükleer santrallere de tekrar dönüş yapıldığını kaydetti. Gelecekte elektriğin büyük kısmının yenilenebilir güçten geleceğini belirten Dr. Birol şunları söyledi;
“Bütün dünyada nükleer güç geri dönüyor. En son kazanın yaşandığı Japonya nükleerde tekrar artışa başladı. Kore ve İsveç tıpkı politikadalar. Nükleer santrallerine karşı çıkan ülke kalmadı diyebiliriz. Fransa, Polonya, Türkiye ve Amerika’da yeni santraller yapılıyor. 2025-2026 yıllarında dünya nükleer elektrik üretiminin en yüksek düzeye çıkacağını düşünüyorum.”
Dr. Birol ayrıca enerji verimliliğine de vurgu yaparak, güç verimliliğini “ilk yakıt” olarak tanımladığını ve bütün ülkelerin bu alandan istifade edebileceğini belirtti.
“Avrupa güçte sıkıntı durumda.”
Dr. Fatih Birol Avrupa güç piyasalarını kıymetlendirerek kelamlarına şöyle devam etti;
“Avrupa Birliği, güç fiyatları, güç güvenliği ve güç iktisadı açısından baktığımız vakit epeyce sıkıntı bir durumda. Bir ülkeye yani Rusya’ya güç açısından çok fazla göbekten bağımlı olmanın sorununu yaşıyorlar. Avrupa Birliği ülkeleri petrolün yüzde 65’ini, gazın ise yüzde 75’ini Rusya’dan alıyordu;bu bir kusur. İkinci kusur nükleer güce sırtını dönmesi, üçüncüsü ise güneşte yıllar öncer başladıkları atılımın devamını birebir tempoda getirememeleri.stratejik politikayı izleyememeleri. Doğalgaz fiyatları 5 dolara geriledi lakin ABD’de ise 2 doların altında. Elektrik fiyatları Avrupa’da Çin’in neredeyse 3-5 misli. Avrupa’ da şayet sanayiciyseniz ve üretim maliyetinizin yüzde 60-65’ini güç maliyetleri kapsıyorsa bu fiyatlarla ne ABD ile ne de Çin’le rekabet edemezsiniz. Ayrıyeten, Avrupa’ya yeni bir sanayi master planı gerekiyor, bunu önerdim. ”
“Panel iş dünyasını buluşturdu”
Moderatörlüğünü Shell Türkiye Ülke Başkanı Ahmet Erdem’in üstlendiği panelde ise; Borusan Holding İnsan, Bağlantı ve Sürdürülebilirlik Grup Başkanı Nursel Ölmez Ateş, İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD Türkiye) Yüksek İstişare Kurulu Lideri Ebru Dildar Edin, Baker Hughes Türkiye Ülke Yöneticisi Filiz Gökler ve Enerjisa Enerji Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Mehtap Anık Zorbozan konuşmacı olarak yer aldı.
Panel Moderatörü Shell Türkiye Ülke Başkanı Ahmet Erdem, çok boyutlu değerli dinamikler içerisinde sürdürülebilir bir geleceği düşünmek, planlamak ve inşa etmek için değerli fırsatlar olduğunu belirterek, gücün ekonomik büyümenin ve toplumsal gelişimin en değerli ögelerinden birisi olmaya devam edeceğinin altını çizdi.
Erdem, gücün yaşamsal ve ekonomik kazanımlarının yanında karbon salımını azaltmanın ve güç dönüşümü içerisinde de sürdürülebilir güç tahlilleri geliştirmenin sürdürülebilir bir gelecek için çok kritik olduğuna vurgu yaptı.İş dünyasının da, sürdürülebilir gücün geleceği için; teknoloji, inovasyon ve finansman üzere kritik faktörleri gözardı etmemek durumunda olduğunu belirten Ahmet Fazilet, sürdürülebilir güç tahlilleri geliştirmek için güç kesiminin yanı sıra karar vericiler ve tüm paydaşların birlikte çalışması gerektiğine ve bu çerçevede işbirliklerinin değerine vurgu yaptı.
“Enerji dönüşümü artık zorunluluk”
Borusan Holding İnsan, Bağlantı ve Sürdürülebilirlik Grup Başkanı Nursel Ölmez Ateş, panelde yaptığı konuşmada global iklim amaçlarının yakalanması için güç dönüşümünün bir mecburilik haline geldiğini kaydederek, “Sürdürülebilir güç geçişi, iş dünyasının da ana gündem unsurlarından biri oldu. Milletlerarası düzenlemelere ahenk için, güç yoğunluğu yüksek olan bölümler yenilenebilir güç tahlillerine yöneldi. İş dünyası olarak güç gereksinimlerimizi karşılayacak ve sera gazı emisyonlarının azaltılmasını destekleyen yenilenebilir güç yatırımlarına odaklanırken öteki taraftan güç verimliliği tahlillerini de projelendiriyoruz. Öte yandan yeni güç teknolojilerinin gelişmesi ve erişilebilir olması da çarpan tesiri yaratıyor lakin altyapının ve teknik kapasitenin güçlendirilmesine yönelik uygulamalar da öncelikli husus başlıklarımız ortasında. Sürdürülebilir güç yatırımlarının artması için yeşil finansman kaynaklarına erişim de çok kritik bir bahis. Tüm bu gelişmeleri yakından izliyor ve sürdürülebilir güç dönüşümü için sorumluluk üstleniyoruz” dedi.
Diğer bir panelist İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği Yüksek İstişare Kurulu Lideri Ebru Dildar Edin de konuşmasında şu görüşleri lisana getirdi; “Enerji israfının kıymetli ölçüde azaltılmasına ve güç kaynaklarının fosil kaynaklardan yenilenebilir güç kaynaklarına geçişi için kolektif bir efor ve güçlü bir iradeye duyduğumuz muhtaçlığın yanı sıra dünyada düşük karbonlu bir iktisada geçiş için 2050’ye kadar 200 trilyon ABD doları ölçüsünde finansa gereksinim var. Bu da yılda yaklaşık 7 trilyon ABD doları yeşil finansmana ulaşılması demek oluyor. Uygun haber şu ki pak güç geçişinde global yatırımlar, 2022’de yıllık %29’luk bir büyüme oranıyla 1.1 trilyon ABD dolarına ulaştı. Bu sayı şu anda fosil yakıt yatırımıyla denk lakin iş birliğini artırdıkça bu kıymetlerin tabiat dostu yatırımlardan yana artacağına inanıyoruz. Türkiye’nin de güneş enerjisinde kurulu gücünün tarihi düzeye ulaşması ve elektrik üretiminde yenilenebilir gücün katkısının %51’i geçmesi üzere gelişmeler ülkemizin bu alandaki potansiyelini ortaya koyuyor. Ülkemizin yeşil dönüşüm maksatları için yenilenebilir güçte daha fazla projeyi hayata geçirmesi gerektiğini de görüyoruz.”
Baker Hughes Türkiye Ülke Yöneticisi Filiz Gökler de Baker Hughes şirketinin, 120’den fazla ülkede yaklaşık 55.000 çalışanla faaliyet gösteren global bir güç teknolojisi şirketi olduğunu belirterek başladığı konuşmasını şu sözlerle sürdürdü;
“Küresel iklim değişikliğiyle uğraş ve sürdürülebilir güç dönüşümü kapsamında bir taraftan operasyonel ayak izimizi azaltan sürdürülebilir uygulamaları hayata geçirirken, öteki taraftan yeni kuşak yakıt hidrojen, karbon yakalama, kullanma ve depolama, jeotermal ve pak güç üzere yarının sürdürülebilir güç teknolojilerine yatırım yapmaya odaklanıyoruz.
Sınırlı finansman, enflasyon, küresel ve bölgesel siyasi istikrarsızlık, jeopolitik tansiyonlar, tedarik zinciri zorlukları, siyaset ve düzenlemelerdeki eksiklikler üzere zorlukların üstesinden gelerek güç arzı, güvenliği ve sürdürülebilirliği ortasındaki dengeyi sağlamak ve güç dönüşümüne öncülük etmek, hayati değer taşımaktadır.
Enerji dönüşüm seyahatinde, entegre niyet ve paylaşımcı sürdürülebilirlik standartları ışığında, güç üreticileri, teknoloji ve hizmet sağlayıcıları, güç alıcıları, siyaset yapıcıları ve genel olarak tüm toplumun birlikte çalışması gerektiğine inanıyoruz. Enerjiyi geleceğe birlikte taşıyalım.”
Enerjisa Enerji Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Mehtap Anık Zorbozan da gücün geleceğinin, yenilenebilir güç kaynaklarına, güç verimliliğine ve sürdürülebilir güç teknolojilerine hakikat artan yönelimle şekillendiğini kaydederek şöyle konuştu;
“Ancak bu yönelimler, ülkeler için satın alınabilirlik, elektrik güvenliği ve pak güç tedarik zincirlerinin dayanıklılığı perspektiflerinde yeni riskler doğuruyor. Riskleri yönetmek ve yeni devrin yatırım gereksinimlerini karşılamak önümüzdeki periyodun gündemini oluşturacak çünkü 2030 karbon maksatlarına ulaşmak için yenilenebilir güç kapasitesinin üç katına çıkarılması, güç verimliliği iyileştirmelerinin suratının ikiye katlanması, elektrifikasyonun artırılması ve fosil yakıt operasyonlarından kaynaklanan metan emisyonlarının azaltılması gerekiyor. Global güç yatırımı 2030’da 3,2 trilyon ABD dolarına yükselecek; bu, 2023 için varsayım edilen düzeylerin yaklaşık üzerinde. İklim finansmanı için hem kamu, hem de özel dal kaynaklarının bütünleşik bir strateji izlemesi gerekiyor.”
Konferasın açılışında bir konuşma yapan Sabancı Üniversitesi IICEC Koordinatörü Dr. Mehmet Doğan Üçok, toplumsal ve ekonomik sürdürülebilirliğin güç alanında gelişmesi gerektiğini işaret ederek “Sürdürülebilir güç kavramı; etrafın korunması, çevresel sürdürülebilirlik gayelerini destekleme, ekonomik yararlar, güç teknolojilerinin ve güç üretimindeki kaynakların daha verimli kullanılması üzere alt başlıklarla sürdürülebilir güç çok taraflı yararlar sunuyor. Bu bağlamda geleceğin teminatı olarak sürdürülebilir gücün artık tercih olmaktan çıkıp ekonomik ve toplumsal mecburilik haline geldiğini görmekteyiz” dedi.